अन्तर्वाता/विचार
सन् २०२२ का साइबर सुरक्षा ट्रेन्ड
पछिल्लो समय साइबर सुरक्षा जटिल बन्दै गइरहेको छ । जति जति प्रविधि विकसित हुँदै छ, त्यति त्यति साइबर सुरक्षा पनि जटिल हुँदै छ ।
विभिन्न कम्पनीहरू ह्याक गरेर डेटा चोर्ने, पैसा चोर्ने र सेवा नै ठप्प बनाउने जस्ता क्रियाकलाप केहि समययता बढेका छन् ।
सन् २०२२ मा पनि साइबर अपराधका विभिन्न क्रियाकलाप हुनेछन् । साइबर सुरक्षामा चुनौती बढ्दै गएको सन्दर्भमा यो वर्ष सन् २०२२ मा कस्ता कस्ता साइबर सुरक्षा ट्रेन्ड देखिएलान ? आज हामी जानकारी दिदैछौं ।
र्यानसमवेयर आक्रमणमा वृद्धि
सन् २०२१ मा हामीले धेरै र्यानसमवेयर आक्रमणहरु देखेका थियौँ । सन् २०२२ मा पनि र्यानसमवेयर आक्रमणको सख्यां बढदै जानेछ । र्यानसमवेयर आक्रमन गरेर ह्याकरले फिरौती रकम माग्न सक्नेछन् ।
एडभान्स्ड इन्टेलिजेन्स नामक थ्रेट इन्टेलिजेन्स फर्मका अन्वेषकले सन् २०२२ मा कन्टी र्यानसमवेयर ग्रुप, ट्रिकबोट ग्याङ र इमोटेट अपरेट्ररले झनै बढि र्यानसमवेयर आक्रमणहरु सञ्चालन गर्ने बताएका छन् ।
विकेन्द्रीकृत वित्त माथि आक्रमण
विकेन्द्रीकृत वित्त जसलाई अंग्रेजीमा डेफी भन्निछ । यो एक ब्लकचेनमा आधारित वित्त हो, जुन केन्द्रिय वित्तिय व्यवस्थामा आधारित हुँदैन् । विकेन्द्रीकृत वित्त सम्बन्धित ह्याकहरु सन् २०२२ मा एकदमै वृद्धि हुने अनुमान गरिएको छ । यसले लाखौँ डलरको घाटा गराउनेछ ।
साइबर जासुसीमा वृद्धि
सरकारबाट सञ्चालित ह्याकरहरूले ह्याक गर्ने ट्रेन्डमा एकदमै वृद्धि भएको छ । सरकारबाट सञ्चालित ह्याकरले धेरैजसो सरकारी कार्यालय र महत्वपूर्ण पूर्वाधार माथि लक्षित गर्ने गर्छन् । त्यस्तै स्वास्थ्य, औषधीको क्षेत्र, शिक्षण क्षेत्र र ऊर्जा उद्यम समेत उनीहरूको लक्षितमा हुन्छन् ।
धेरैजसो आक्रमण इन्टेलेक्चुअल प्रोप्रर्टी (बौद्धिक सम्पति) को चोरीका लागि सञ्चालन गर्ने गरिन्छ । अमेरिका,यूरोप र मध्य एसीयालाई लक्षित गरेर रुस, चीन र इरान जस्ता देशहरुले ह्याक गर्न लगाउने अनुमान गर्न सकिन्छ ।
सप्लाइचेन आक्रमणको वृद्धि
सन् २०२२ मा सप्लाइचेन आक्रमणको एकदमै वृद्धि हुने देखिएको छ । यस्तो अक्रमणले धेरैजसो सफ्टवेयर सप्लाई चेनलाई लक्षित गर्ने गर्दछ । बगलाई दुरुपयोग गरेर पनि धेरै साइबर अपराधहरु हुनेछन् । सन् २०२१ सोलारविण्ड र कासेया जस्ता सप्लाइचेन आक्रमणको सफलतासँगै यस्तो किसिमको आक्रमण सन् २०२२ मा बढ्न सक्ने अनुमान गर्न सकिन्छ ।
गत वर्षको एउटा घटनालाई हामी अध्ययन गर्न सक्छौं । अमेरिकी कम्पनी कासेयामाथि र्यान्समवेयर आक्रमण गरेर ह्याकरले ७० मिलियन डलर माग गरेका थिए । यो आक्रमणमा १ मिलियन कम्प्यूटर संक्रमित भएका थिए ।
डिप फेकको चुनौती
प्रविधिको विकाससँगै डिप फेक प्रविधि पनि अझै बढि विकसित हुँदै गइरहेको छ । यसले साइबर सुरक्षामा थप चुनौती थपेको छ । आगामी दिनमा यसले एकदमै ठूल्ठूला आक्रमणहरु निम्त्याउन सक्ने छ । ह्याकरहरुले कुनै पनि प्रतिष्ठित व्यक्तिको भिडियो वा अडियो नक्कल गरेर पैसा पठाउनका लागि भन्न सक्नेछन् ।
ह्याकरहरुको समेत डिप फेक प्रविधि प्रति झुकाव एकदमै बढदै गएको छ । यो अहिले एउटा विश्वव्यापी समस्याको रूपमा रहेको छ । त्यसकारण ‘डिप फेक’ पत्ता लगाउने प्रविधि फेसबुकले विकास गरेको छ । उक्त प्रविधिबाट ‘डिप फेक’ कहाँबाट आएको हो भन्ने पनि पत्ता लगाउन सकिन्छ ।
साइबर सुरक्षा सिपको अभाव
साइबर सुरक्षा भनेको कम्प्युटर सिस्टम र नेटवर्कलाई क्षति या चोरी हुनबाट बचाउनु हो । यसले गर्दा डेटा र सफ्टवेयरको सुरक्षा गर्न सकिन्छ । तर नाटकिय रूपमा साइबर सुरक्षा सिपको अभाव तिब्र हुने र केही वर्षमा साइबर सुरक्षा स्थिति खराब हुने बताइएको छ ।
भविष्यमा साइबर सुरक्षा प्रोफेसनलको माग बढ्दै जानेछ । पछिल्लो समय साइबर सुरक्षा महत्वपूर्ण र चुनौतीपूर्ण रहेको कम्पनीहरुले बुझ्दै गएका छन् । यसप्रति सचेत हुँदै गएकाले साइबर सुरक्षामा लगानी पनि बढन थालेको छ । विस्तारै डिभाइस, सफ्टवेयर तथा नेटवर्क पनि गुणस्तरीय प्रयोग हुन थाल्ने छ । कम्पनीहरुले आफ्ना कर्मचारीलाई तालिमको पनि व्यवस्था गर्नेछन् ।
इन्टरनेट अफ थिङ्ग्स
इन्टरनेट अफ थिंस (आईओटी)ले मार्केटिङ सुधार गर्न, बिक्री बढाउन तथा लागत घटाउन आवश्यक डाटा प्रदान गरेर व्यवसायलाई अगाडि बढाउन मद्द्त पुर्याउँछ । इन्टरनेट सँग जोडिएका सबै डिभाइसहरुलाई आईओटी भनिन्छ । सन् २०२२ मा साइबर अपराधीहरुले आईओटीलाई एकदमै लक्षित गर्ने देखिन्छ । आइओटीलाई लक्षित गर्न ह्याकरहरुले अझै एडभान्सड मालवेयरको निर्माण गर्नेछन् ।
स्याटेलाइट ह्याक
पछिल्लो समय अन्तरिक्षमा स्याटेलाइट पठाउने होडबाजी चलेको छ । संरकारी संस्थादेखि ठूला ठूला कम्पनीसम्म अन्तरिक्ष मिसनमा लागेका छन् ।
यस्तो अवस्थामा ह्याकरहरु पनि त्यतै तिर आकर्षित हुन थालेका छन् । साथै ह्याकरहरूले आफुलाई स्याटेलाइटमा मात्रै केन्द्रित नगरेर अन्तरिक्ष सम्बन्धि इन्टेलेक्चुअल प्रपर्टी चोरी गर्न प्रयास गर्नेछन् ।
अन्तर्वाता/विचार
सूचना तथा सञ्चार प्रविधिको रणनीतिक प्रयोग हुनुपर्छ
नेपालमा सूचना तथा सञ्चार प्रविधि प्रयोगको इतिहास खोतल्न सन् १९७१ तिर जानपर्छ । त्यो …
विश्व प्रविधिलाई रुपान्तरण गर्ने अब्बल १० महिला
आज अप्रिल २८ अर्थात अन्तर्राष्ट्रिय गर्ल्ड इन आईसिटी डे । देशभरनै विभिन्न कार्यक्रम गरी …
अन्तर्राष्ट्रिय सूचना तथा सञ्चार प्रविधिमा महिला दिवस
विश्वमा सूचना तथा सञ्चार प्रविधिको क्षेत्रमा महिलाहरुको न्यून उपस्थिति भैरहेको तितो …
५३ खर्बमा एलन मस्कले खरिद गरे ट्वीटर, कस्तो होला परिवर्तन ?
विश्वकै धनी व्यक्ति एलन मस्कले लोकप्रिय सामाजिक सञ्जाल ट्वीटर खरिद गरेका छन् । ४४ बिल…
दिगो डिजिटल व्यापारको निर्माण गर्दै ह्वावे
एशिया-प्यासिफिक डिजिटल रूपान्तरणका लागि अवसरहरूसित परिपक्व छ । महामारीले यसलाई ग…
सबै बिटक्वाइन माइन भएमा के हुन्छ ?
बिटकोइन हामी नेपालीहरुका लागि अलि 'अचम्म' कै विषय हो भन्दा फरक नपर्ला । हाम्रो दे…
के हो कम्प्युटर प्रोसेसर ३२ बिट र ६४ बिट भनेको ?
कम्प्युटरमा मुख्य २ प्रकारको प्रोसेसर हुन्छ । ३२ बिट र ६४ बिट । प्रोसेसरले मात्र कम्प्य…
ओपन सोर्स सफ्टवेयर भनेको के हो ? कसरी फाइदा लिने ?
ओपन सोर्स सफ्टवेयर भनेको सार्वजनिक रुपमा सबैले सोर्स कोर्ड हेर्न र परिवर्तन गर्न मिल्न…
वेब ३.० को बारेमा केही रोचक तथ्य
प्रविधि तथा विज्ञानको क्षेत्रमा अत्याधुनिक प्रविधिहरुको विकाससँगसँगै विश्वमा अनेकौ अ…
मोबाइलको लतमा कसरी फस्दै छन् मानिस ?
मानिसले इन्टरनेटको एउटा जालो बनायो र आज मानिस त्यही जालाेमा फस्दैछ । समस्या स्मार्ट…
डिजिटल लर्निङ सम्बन्धि १२ रोचक तथ्य
आज डिजिटल लर्निङ डे । हरेक वर्ष विश्वभर फेब्रुअरीमा ‘डिजिटल लर्निङ डे’ मनाइन्छ । ने…
बीआईटी शुरू भइसक्यो, अर्को वर्षदेखि एमआईटी पनि शुरू गर्दै छौंः प्रमुख पौडेल (अन्तर्वाता)
२०७६ सालदेखि त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिवि) ले बीआईटी कोर्ष पढाउन शुरू गर…
थपिएको लगानीसँगै बजारमा आक्रामक रूपमा जाने हाम्रो योजना होः संस्थापक अधिकारी (अन्तर्वाता)
आजभन्दा ११ वर्ष अगाडि स्थापना भएको फुडमाण्डु नेपालको पहिलो अनलाइन फुड डेल…