ब्लग भत्राले त्यस्ता वेबसाइटहरूलाई जनाउँछ जहाँ प्रयोगकर्ताहरूले आफ्ना लेख तथा विचारहरू एक अनलाइन डायरीको रुपमा प्रकाशित गर्ने गर्दछन् । आफुलाई लागेको कुरा लेखेर इन्टरनेटमा प्रकाशित गर्नका लागि ब्लग अहिले विश्वमा नै चर्चित बन्दै गएको छ । ब्लग शब्द अङ्ग्रेजी शब्दहरू वेब र लग को समिश्रणद्वारा बनेको हो । सुरुमा ब्लगको प्रयोग इन्टरनेटमा आफ्नो स-साना नोटहरू राख्न भए पनि अहिले ब्लग आफ्नो विचार प्रस्तुत गर्ने एक प्रमुख माध्यमको रुपमा विकसित भएको छ ।

नेपालको परिप्रेक्षमा ब्लगको शुरुवात कहिलेवाट भयो भत्रे एकिन इतिहास छैन । तर २०६१ माघ १९ मा राजा ज्ञानेन्द्रले राजनीतिक कु गरी शासनसत्ता आफ्नो हातमा लिएपछि नेपालमा वैकल्पिक सञ्चारमाध्यमको रुपमा ब्लग देखिएको हो । नेपाली भाषाको ब्लगहरू हेर्ने हो भने माइसंसार डटकम अगाडि देखिएको छ । अहिले करिब एक सयको हाराहारीमा नेपाली ब्लगहरु संचालनमा रहेका पाइन्छ । तर पछिल्लो समय अनलाइन मिडियाको बाढीले ब्लग ओझेलमा परेको भान हुन थालेको छ ।

सामान्यतया लेखहरू राखिने ब्लगहरू प्रचलित भए पनि ब्लगहरू अन्य विभित्र प्रकारका हुने गर्दछन् । भिडियो सम्बन्धित ब्लग लाई भि­लग भत्रे गरिन्छ । त्यस्तै फोटोहरू राखिने फोटो­ब्लग हरू पनि प्रचलित छन् । अचेल मोबाइलबाट पनि ब्लग गर्ने प्रबिधिको बिकास भैसकेको छ, त्यस्ता ब्लगलाई मोब्लग भत्रे गरिन्छ । विषयवस्तुको हिसाबले पनि बिभित्र प्रकारका ब्लगहरु हुने गर्दछन्, जस्तै राजनैतिक ब्लग, ट्राभल ब्लग, फेसन ब्लग, आदि । यी सबै ब्लगहरू खोज्न http://technorati.com/ नामक सर्च इन्जिनको पनि बिकास गरिएको छ ।

ब्लगको यति जानकारी पछि ब्लग लेख्न कसरी सुरु गर्ने भत्रेतिर लागौ । ब्लग लेख्न सुरु गर्नु भन्दा पहिले आफु कुन विषयवस्तुमा ब्लग लेख्ने भत्रे बारे निर्णय गर्नु राम्रो हुन्छ । कसैले ब्लग लेख्दा आफ्नो दिमागमा जे आयो त्यही लेख्ने गर्छन । कसैले कुनै निश्चित बिषयमा ब्लग लेख्ने गर्छन । धेरैले कुनै निश्चित विषयमा लेख्ने गरे पनि बेला बेलामा विषय परिवर्तन गर्ने गर्छन् । ब्लग इन्टरनेटमा सबैले पढ्न मिल्ने गरि राखिने हुनाले आफुलाई जे मन लाग्यो त्यहि लेख्नु भन्दा कुनै विषयवस्तुमा लेख्नु नै उचित मानिन्छ ।

कसैले कुनै निश्चित बिषयमा ब्लग लेख्ने गर्छन । धेरैले कुनै निश्चित विषयमा लेख्ने गरे पनि बेला बेलामा विषय परिवर्तन गर्ने गर्छन् । ब्लग इन्टरनेटमा सबैले पढ्न मिल्ने गरि राखिने हुनाले आफुलाई जे मन लाग्यो त्यहि लेख्नु भन्दा कुनै विषयवस्तुमा लेख्नु नै उचित मानिन्छ ।

के को बारेमा ब्लग लेख्ने भत्रे कुरा निश्चित गरेपछि कहाँ लेख्ने भत्रे प्रश्न आउँछ । ब्लग लेख्न दुई तरिकाहरू अपनाउन सकिन्छ । यदि तपाइको आफ्नै वेबसाइट छ भने, त्यसैमा ब्लग लेख्ने सफ्टवेयर राखेर ब्लग सुरु गर्न सकिन्छ । Wordpress, Movable Type र Type जस्ता ब्लग लेख्न प्रयोग गरिने सफ्टवेयर इन्टरनेटमा सित्तैमा डाउनलोड गरि प्रयोग गर्न पाइन्छ । तर सबैको आफ्नै वेबसाइट नहुन सक्छ, यस्तो अवस्थामा इन्टरनेटमा रहेका blogger.com वा wordpress.com जस्ता साइटहरूमा गएर आप्mनो ब्लग सुरु गर्न सकिन्छ । यी वेबसाइटहरूमा सित्तैमा आप्mनो ब्लग साइट निर्माण गर्न सकिन्छ ।

यी ब्लग साइटहरु मध्ये Wordpress.com सजिलो तथा निकै प्रख्यात पनि छ । Wordpress मा आफ्नो ब्लग सुरु गर्नका निम्ति सुरुमा एउटा account खोल्नु पर्दछ । यसरी नयाँ account सुरु गर्दा तपाइले आफ्नो ब्लगको शिर्षक पनि दिनु पर्ने हुन्छ । account त बनिसकेपछि तपाइले ब्लग लेख्न सुरु गर्न सक्नु हुन्छ । त्यस्तै अर्को ब्लग साइट Blogger.com पनि प्रचलित  छ । Blogger.com को फाइदा के छ भने यसमा ब्लग लेख्नको लागि यदि तपाइसंग Gmail ठेगाना छ भने त्यसैको प्रयोग गर्न सक्नु हुन्छ ।

कुनै पनि ब्लगलाई डिजाइनिङ र त्यसलाई सम्पादित जस्ता कामहरु गर्न ब्लगिङ अन्तर्गत पर्दछ । ब्लगिङ शब्द वेभ र ब्लगको कम्विनेसनबाट बनेको हो । ७ डिसेम्बर १९९७ मा डेव वाइनरले स्त्रिलप्टिङ न्युज नामक वेबसाइटबाट सुरु गरेको व्लगिङको अवधारणा अहिले व्यापक बन्दै गइरहेको छ  । ब्लग एउटा यस्तो माध्यम बनेको छ, जसमा मानिस आफ्नो लेख्ने शोख पुरा गर्न सक्छन, जसमा अरुले चाहे अनुसार त्यसलाई सुधार गरेर लेख्न पनि सकिन्छ , त्यसलाई मेटाउन र कमेन्ट गर्न पनि सकिन्छ । त्यस्तै ब्लग तपाई wikia बाट पनि बनाउन सक्नुहुन्छ । www.wikia.org मा गएर पनि ब्लग सुरु गर्न सक्नुहुन्छ, यसको ब्लगिङ  Wordpress र blogger.com भन्दा केहि फरक छ ।

यदि तपाई पनि आफ्नो प्रसिद्धी कमाउन ब्लगको प्रयोग गर्न चाहनुहुन्छ भने, विभिन्न वेबसाइट लग अन गरेर पढ्न सक्नुहुन्छ ।

www.socilgo.com , www.blogadda.com , www.internetevolution.com

त्यस्तै तपाईलाई भिडियो ब्लगिङ तर्फ रुची छ भने विभिन्न वेबसाइटमा गएर भिडियो अपलोड गर्न सक्नहुन्छ । यस्ता वेबसाइटमा राख्नुभएको भिडियो विश्वका करोडौ मानिसले हेर्नेछन, जसले जिवनमा अघि बढाउन पनि सहयोग गर्दछ । त्यस्ता वेबसाइटहरुमा

www.youtube.com , www.myspace.com , www.zoetrope.com , www.filmmaker.com

ब्लग अहिले आफ्नो आवाज सर्वसाधारण पु¥याउन सबै भन्दा छिटो तथा सशक्त माध्यम भएको छ । आफुलाई लागेको कुरा पत्रिकाहरूमा छपाउने तथा त्यसको प्रतिव्रिmया पर्खने लामो प्रक्रियाबाट ब्लगको माध्यमद्वारा मुक्त हुन सकिन्छ । ब्लगको अझ रमाइलो कुरा के छ भने आफुले लेखेको ब्लगको प्रतिक्रिया तुरुन्तै प्राप्त हुने गर्दछ । अझ धेरैले Google Adsense जस्ता अनलाइन विज्ञापन आफ्नो ब्लगमा प्रकाशित गरेर आम्दानी पनि गर्ने गर्दछन् । यति धेरै रमाइलो ब्लगिङ्गको दुनियामा आजै किन नछिर्ने त ?

अब ब्लग सुरु गरिसकेपछि तपाईले राम्रो ब्लगर बन्नको लागि ध्यान दिनुपर्दछ ।