हालका वर्षहरूमा विद्यालयहरूमा नक्कल (प्लेजरिज्म) सम्बन्धी छलफल एआईप्रति केन्द्रित थियो, तर अब यो किशोरकिशोरीहरूको जीवनमा अझै गहिरो रूपमा प्रवेश गरिसकेको छ। एउटा नयाँ अध्ययन र अन्तर्वार्तामा देखिएको छ कि किशोर-किशोरीहरूले एआईलाई साथी, सल्लाहकार र भावनात्मक सहयोगीको रूपमा लिन थालेका छन्।

आजका किशोरहरू छिटो छिटो आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) तर्फ आकर्षित भइरहेका छन्, न त केवल होमवर्क वा जानकारीका लागि, बरु भावनात्मक साथ, मित्रता र दैनिक समस्याहरूको समाधानका लागि पनि। अमेरिका क्यान्सस राज्यकी हाईस्कूल विद्यार्थी काइला चेगे (उमेर १५ वर्ष) ले च्याटजीपीटीसँग शपिङदेखि बर्थडे पार्टी प्लानिङसम्मका हरेक प्रश्न सोध्छिन्।

चेगे भन्छिन्, “अब सबैले एआईको उपयोग हरेक कुराका लागि गर्न थालेका छन्। यसले सबै क्षेत्रमा प्रभुत्व जमाइरहेको छ।” उनी विश्वास गर्छिन् कि आजको युवा वर्ग सोच्नुभन्दा बच्नका लागि एआई प्रयोग गर्दैछ। विगतका वर्षहरूमा विद्यालयमा नक्कलको विषयमा एआईले चर्चा खिचेको थियो, तर अहिले यो किशोरहरूको दैनिक जीवनमा निकै गहिरो भुमिका लिइसकेको छ। नयाँ अध्ययन र अन्तर्वार्ताले देखाएको छ कि किशोरहरूले एआईलाई साथी, सल्लाहकार र भावनात्मक सहयोगीको रूपमा हेर्न थालेका छन्।

कमन सेन्स मिडिया (Common Sense Media) को एक रिपोर्टअनुसार, ७०% किशोरहरूले एआई कम्प्यानीयन प्रयोग गरिसकेका छन् र लगभग आधाभन्दा बढीले नियमित रूपमा यसलाई उपयोग गर्छन्। क्यारेक्टर.एआई (Character.AI) र रेप्लिका (Replika) जस्ता प्लेटफर्महरू लोकप्रिय हुँदैछन्, जहाँ प्रयोगकर्ताले आफ्नो रुचिअनुसार डिजिटल मित्र बनाउन सक्छ,  तर च्याटजीपीटी (ChatGPT) जस्ता सामान्य एआई उपकरणहरू पनि यस्तै भावनात्मक उद्देश्यका लागि प्रयोग भइरहेका छन्।

धेरै किशोरहरू मान्छन् कि एआईले उनीहरूको विचारलाई वैध ठहराउँछ, उनीहरूलाई जज गर्दैन र संवादमा हरेक कुरा ‘सही’ जस्तो देखिन्छ। १८ वर्षीय गणेश नायर भन्छन्, “एआई कहिल्यै बोर हुँदैन, कहिल्यै अस्वीकार गर्दैन, यही त यसको विशेषता हो।” तर खतरा पनि कम छैन। एक विद्यार्थीले आफ्नी गर्लफ्रेन्डसँग ब्रेकअप गर्ने म्यासेज एआई च्याटबोटमार्फत लेखाएको बताएपछि गणेशलाई महसुस भयो, “के हामी सन्दर्भमा मानिसहरूको सट्टा कम्प्युटरलाई केहि बढी स्थान दिइरहेका त हैनौं?”

रिपोर्टले देखाएको छ कि ३१ प्रतिशत किशोरहरूलाई एआईसँगको संवाद वास्तविक साथीहरूसँगको संवाद जत्तिकै सन्तोषदायी लाग्छ। त्यस्तै ३३ प्रतिशत किशोरहरूले जीवनका गम्भीर समस्याहरूमा मानबिय सल्लाहको सट्टा एआईबाट सल्लाह लिएका छन्। मनोरोग विशेषज्ञ र अनुसन्धानकर्ता ईवा टेल्जर बताउँछिन् कि अहिले ८ वर्षका बच्चाहरू पनि जेनेरेटिभ एआई प्रयोग गरिरहेका छन्।

उनीहरूको अनुसन्धानले देखाएको छ कि किशोरहरूले एआईलाई आफ्नी पहिचान, भावनात्मक आवश्यकताहरू र यहाँसम्म कि यौन जिज्ञासा पूरा गर्न प्रयोग गरिरहेका छन्। केही एप्स जस्तै स्पाइसीच्याट एआई (SpicyChat AI), जो वयस्कहरूको लागि बनाइएका थिए, अहिले किशोरहरूमा पनि लोकप्रिय भइरहेका छन्। यसले मनोवैज्ञानिकहरूमा चिन्ता बढाएको छ कि एआईले बालबालिकाहरूको आत्मनिर्भर सोच र सामाजिक कौशलमा बाधा पुर्‍याउनेछ।